Cụ Ông Tăng Thức
Cụ Ông Tăng-Thức, hiệu Kỉnh Chi, thi đỗ lưỡng khoa Tú tài Hán học, được Triều Nguyễn truy tặng Phụng Giảng Đại Phu (hàm ngũ phẩm).
Để biết đôi chút về cuộc đời Ông, xin chép lại đây nội-dung văn bia dựng tại lăng mộ Ông Bà, do quan Tri phủ Điện-bàn là Cổ Hoan Nguyễn-đ́nh-Bá cung kính ghi chép như sau :
”Quân-tử lập thân có ba điều không mất mà c̣n măi măi và điều thứ nhất là lập đức. Phàm làm việc ǵ cũng nghĩ đến đức để cho con cháu đời sau được hưng thịnh. Đức độ thâm sâu th́ sự nghiệp được vinh quang, tốt đẹp. Người xưa thường nói : Gầy dựng một việc ǵ mà chăm lo chuyên cần th́ kết quả sẽ thành tựu.
Cung kính tưởng nhớ đến phong công (1) được nhà vua ban tặng Phụng Nghi Đại Phu ở Hàn-Lâm-Viện là vị quan hàm ngũ phẩm, có hai bằng Tú tài thuộc đệ nhất phái của gia tộc họ Tăng.
Ḷng luôn mở rộng, thông-minh là tính Trời cho, đối đăi với người trọng hậu, sống an vui và thích làm điều thiện, âm đức, gia-đ́nh ḥa-thuận, an lạc, luôn luôn dùng lời lẽ văn-chương đối xử với nhau, bàn bạc phải trái.
Trời phú cho tính t́nh cương trực ít có, không tị điều hiềm khích, cho nên đối với người, thường có thái-độ quang minh, ḷng dạ th́ nhân ái ai ai cũng biết. Người xưa nói : cỏ bồ tốt th́ giống như cỏ chi và cỏ lan là hai thứ cỏ thơm, hương nó ḥa hợp nhau như anh em bạn thâm giao, xem điều ác như thù địch.
Phong công vào lúc tuổi già, sửa trị bản thân cho trong sạch, sống độc lập, ít giao dịch với người. Hàng ngày lấy gia-đ́nh làm vui. Năm cuối của cuộc đời, tinh thần sảng khoái gấp bội, khang kiện vượt b́nh thường. Bất ngờ gặp cơn bịnh nhẹ như lá rụng gió thu. Hởi ôi ! Lúc sanh tiền dùng vô tâm xử thế nên Trời cho không bệnh ǵ đáng kể mà ra đi một cách nhẹ nhàng.
Vốn sánh đôi với phong bà Lê-Thị sanh phong (2), Chánh ngũ phẩm nghi nhân (3) có bốn người con trai : trưởng nam là Huyến, đăi chiếu Tú tài, thứ nam là Huynh và Ngưng đều là Hồng-Lô Tự Khanh (4), trai út là Dục, Thị Độc Học-sĩ (5).
Cháu nội 35 người, cháu cố nội 5 người.
Con gái là Thị-Đoan, Thị-Chuyên làm dâu họ Đinh, chồng là cửu phẩm Đinh-Tạo (6). Con gái Thị-Qúy có chồng là Phan-ngọc-San.
Cháu ngoại 4 người, cháu cố ngoại 10 ngưới.
Con cháu nối đời dài dặc, đỏ tía đầy nhà, rơ là một đại gia-đ́nh.
Phong công hàng ngày có công tích đức cho nên phúc đức luôn luôn tồn tại cho con cháu. Như loài hoa có giống tốt, con cháu đời sau trở thành nhiều nhà văn học. Ấy là nhờ công đức của phong công và sanh phong bà tạo ra đầu mối, tức là đă gieo trồng công đức cho con cháu đời sau không bao giờ quên ơn.
Làm vào năm Bảo-Đại thứ 11 (Bính Tư - 1936 - Mùa Hạ) tháng Tư ngày lành.
Phủ Điện-Bàn, Tri phủ Cổ Hoan Nguyễn-đ́nh-Bá cung chí.”
Ghi-chú : (1) Phong công, một lối xưng hô cung kính đối với người đă khuất.
(2) Sanh phong, cách xưng hô cung kính đối với người c̣n sống.
(3) Nghi nhân, chức phong cho vợ các quan ngũ phẩm.
(4) Hồng Lô Tự Khanh, chức quan hàm chánh tứ phẩm.
(5) Thị Độc Học sĩ, chức quan hàm tứ phẩm
(6) Ông Đinh-Tạo và bà Tăng-thị-Đoan là ông bà nội của bác-sĩ Đinh-văn-Tùng.
Tháng 6 năm 2004
Tăng-thiên-Tài
